Dla wielu „fiskus” to po prostu urząd skarbowy. Albo jak wielu mówi: skarbówka. Wiele osób słysząc słowo „fiskus” dostaje gęsiej skórki, innym ze stresu uaktywnia się zespół jelita drażliwego, jeszcze innych zalewają zimne poty, część osób dostaje nerwowych tików, a pozostali odruchowo łapią się za portfele. Według definicji słownikowej, fiskus to „organy administracyjne ściągające podatki”. Jak jest naprawdę? Kim jest ten cały fiskus? Who is it!? I najważniejsze pytanie: czy fiskus jest kobietą czy mężczyzną? Z okazji dnia kobiet postaram się odpowiedzieć na ostatnie pytanie. Dziś będzie krótko.
Tytułem wstępu
Gdybym miał zdefiniować pojęcie „fiskus” to powiedziałbym, że to całokształt organów administracji publicznej odpowiedzialnych za określanie, pobieranie i egzekwowanie podatków. Oczywiście można się rozwodzić nad skomplikowanymi akademickimi definicjami wraz ze wskazywaniem funkcji jakie pełni fiskus, ale w zasadzie to nie miejsce na takie wywody (może kiedyś napiszę coś bardziej szczegółowego). Dzisiaj zależy mi na przedstawieniu „budowy” fiskusa, innymi słowy – z czego się składa. I chcę odpowiedzieć na najważniejsze pytanie, którego jak dotychczas nikt nie zadał: jakiej płci jest fiskus? To mężczyzna czy kobieta?
Ministerstwo Finansów
Uważam, że to właśnie tutaj zaczyna się fiskus. A dokładnie przy ulicy Świętokrzyskiej 12 w Warszawie. Niejeden podatnik przejeżdżający obok gmachu Ministerstwa Finansów (MF) na sam widok napisu „MINISTERSTWO FINANSÓW” mocniej wciska pedału gazu – jakby miało go tam zaraz wessać czy coś.
Czym jest MF? To określenie urzędu pomocniczego Ministra Finansów, a więc organu właściwego ds. finansów publicznych. To po prostu resort, którym kieruje Minister Finansów.
Jeśli chodzi o zatrudnienie w MF, to obecnie w tym resorcie zatrudnionych/pełniących służbę jest 2 563 osoby, w tym 1 548 kobiet (60%) i 1 015 mężczyzn (40%). Co ważne – zwłaszcza ze względu na ton tego tekstu – nasz obecny Minister Finansów jest kobietą – prof. Teresa Czerwińska.
Krajowa Administracja Skarbowa
W 2017 roku mieliśmy do czynienia z reformą administracji skarbowej. Bez zbędnego wchodzenia w historyczne szczegóły, w skrócie – wcześniej był podział zadań, obowiązków i urzędów na: administrację podatkową, służbę celną i kontrolę skarbową. Można powiedzieć takie trzy filary fiskusa. Nagle ktoś doszedł do wniosku, że trzy filary nie są dobrym rozwiązaniem i należy zrobić jedną kolumnę, scalając wszystkie zadania administracji odpowiedzialnej za politykę podatkową państwa. I właśnie tak powstała funkcjonująca dziś Krajowa Administracja Skarbowa (KAS).
Czym się zajmuje KAS? Definicja ustawowa: KAS stanowi wyspecjalizowaną administrację rządową wykonującą zadania z zakresu realizacji dochodów z tytułu podatków, należności celnych, opłat oraz niepodatkowych należności budżetowych, ochrony interesów Skarbu Państwa oraz ochrony obszaru celnego Unii Europejskiej, a także zapewniającą obsługę i wsparcie podatnika i płatnika w prawidłowym wykonywaniu obowiązków podatkowych oraz obsługę i wsparcie przedsiębiorcy w prawidłowym wykonywaniu obowiązków celnych.
KAS to m.in. 16 Izb Administracji Skarbowej (Izba), zlokalizowanych po jednej w każdym województwie. Izbami kierują Dyrektorzy, z których 13 to mężczyźni (81%) a 3 to kobiety (19%). Dyrektorom Izb podlegają Naczelnicy Urzędów Skarbowych, których obecnie jest 400; 200 z nich to kobiety (50%) i 200 to mężczyźni (50%) (jak pięknie po równo).
KAS to także Naczelnicy Urzędów Celno-Skarbowych, których również jest 16; 4 z nich to kobiety (25%) i 12 to mężczyźni (75%). W skład KAS wchodzi ponadto: 45 Delegatur Urzędów Celno-Skarbowych i 143 oddziały celne.
W powyższych urzędach KAS (Izbach Administracji Skarbowej, Urzędach Skarbowych, Urzędach Celno-Skarbowych i ich delegaturach, a także w oddziałach celnych) oraz pozostałych jednostkach wchodzących w jej skład pracuje łącznie 60 968 osób, w tym 41 967 kobiet (69%) oraz 19 001 mężczyzn (31%). (60 968 osób zatrudnionych w KAS to dużo czy mało..?)
Krajowa Informacja Skarbowa
Fiskus to również Krajowa Informacja Skarbowa (KIS), która jest odpowiedzialna za – w największym uproszczeniu – wydawanie indywidualnych interpretacji podatkowych oraz udzielanie podatnikom informacji podatkowych. W KIS pracuje obecnie 977 osób, w tym 767 kobiet (79%) i 210 mężczyzn (21%) (dane dotyczące zatrudnienia w KAS uwzględniają również zatrudnienie w KIS).
Jakiej płci jest fiskus?
Czytając powyższe dane już na pierwszy rzut oka widać, że fiskus to bardziej kobieta niż mężczyzna. W Ministerstwie Finansów i Krajowej Administracji Skarbowej pracuje łącznie 63 531 osób, w tym 43 515 kobiet i 20 016 mężczyzn. Nie pozostaje mi nic innego niż tylko napisać, że Fiskus to w 68% kobieta i w 32% mężczyzna.
Kobiety pracujące w KAS/MF stanowią zdecydowaną większość. Jest to również odczuwalne w codziennych kontaktach z urzędami. W 99% przypadków, kiedy kontaktuję się z urzędami skarbowymi jako pełnomocnik podatników, telefon odbiera kobieta. Przy osobistych wizytach w urzędach skarbowych również w zdecydowanej większości widać kobiety. Gdy dostaję pisma z urzędów skarbowych, większość z nich jest podpisana przez kobietę.
Bez dwóch zdań – fiskus to kobieta! Zatem wszystkiego najlepszego z okazji dnia kobiet Fiskusie!
Kończąc, chciałbym podziękować Ministerstwu Finansów za udostępnienie danych o zatrudnieniu, dzięki czemu mogłem przygotować ten tekst. Co ciekawe, w tej sprawie kontaktowałem się z dwiema Paniami – to kolejny dowód postawionej przeze mnie tezy.
*część danych dotyczących zatrudnienia jest zgodna ze stanem na 5.03.2019, inna część na 25.09.2018, a jeszcze inna na 31.01.2019. Przedział czasowy pomiędzy tymi datami a dzisiaj nie jest duży, dlatego też uznałem, że nie ma konieczności wskazywania dat dla poszczególnych danych. Gdyby ktoś był zainteresowany szczegółami zapraszam do kontaktu.